Op 19 juli 2024 heeft de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) het medicijn donanemab goedgekeurd voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Dit medicijn, ontwikkeld door farmaceut Eli Lilly, biedt hoop voor patiënten in een vroeg stadium van de ziekte door de achteruitgang van cognitieve functies te vertragen. Echter, de goedkeuring van dit middel komt met de nodige voorzichtigheid, vooral gezien de gemengde resultaten en de aanzienlijke bijwerkingen die tijdens de klinische studies werden waargenomen.
Donanemab, dat op de markt zal komen onder de merknaam Kisunla, heeft in klinisch onderzoek aangetoond dat het de cognitieve achteruitgang met ongeveer 35% kan vertragen over een periode van 18 maanden. Deze resultaten zijn vergelijkbaar met eerdere alzheimermedicijnen zoals lecanemab, maar met enkele belangrijke verschillen. Zo toonde donanemab niet alleen een effectievere vertraging van de ziekte, maar bracht het ook vaker bijwerkingen met zich mee, waaronder hersenbloedingen en zwellingen in de hersenen.
Hoewel de goedkeuring van de FDA een belangrijke mijlpaal markeert, zijn Nederlandse experts voorzichtig in hun beoordeling. Ze wijzen erop dat hoewel donanemab de achteruitgang van cognitieve functies kan vertragen, het medicijn niet in staat is om de ziekte volledig te stoppen of om te keren. Dit roept vragen op over de werkelijke impact van het medicijn op de kwaliteit van leven van patiënten, vooral gezien de ernstige bijwerkingen die een klein percentage van de deelnemers aan de studie ondervond. Drie deelnemers overleden waarschijnlijk als gevolg van de behandeling, wat de discussie over de veiligheid van het medicijn verder aanwakkert.
Een ander punt van zorg is de beperkte groep patiënten die in aanmerking komt voor behandeling met donanemab. Uit het onderzoek bleek dat slechts 21% van de geïnteresseerde patiënten daadwerkelijk kon deelnemen, wat suggereert dat het medicijn vooral effectief is in een vroeg stadium van de ziekte en bij patiënten zonder bijkomende gezondheidsproblemen. Hierdoor zal slechts een klein percentage van de alzheimerpatiënten in Nederland baat hebben bij het middel, mocht het uiteindelijk op de markt komen.
Ondanks deze zorgen vertegenwoordigt de goedkeuring van donanemab een positieve trend in het alzheimeronderzoek. Voor het eerst lijken onderzoekers in staat om daadwerkelijk invloed uit te oefenen op het ziekteproces van Alzheimer, wat hoop geeft voor toekomstige behandelingen. Echter, het blijft duidelijk dat er nog een lange weg te gaan is voordat een doorbraak in de behandeling van Alzheimer daadwerkelijk leidt tot genezing.
Voor Nederlandse patiënten zal donanemab niet eerder dan 2025 beschikbaar zijn, na goedkeuring door de Europese en Nederlandse autoriteiten. Dit lange tijdspad betekent dat veel patiënten in een verder gevorderd stadium van de ziekte waarschijnlijk geen baat zullen hebben bij dit medicijn. Hoewel de wetenschappelijke vooruitgang hoopvol is, blijft de praktische toepassing voor veel patiënten nog steeds beperkt.
