Online criminaliteit grijpt Nederland aan. Zo werden er in 2024, maar liefst 2.4 miljoen Nederlanders slachtoffer van online oplichting en fraude. Intercept analyseerde cijfers van het CBS, afkomstig uit een onderzoek onder ruim 33.000 Nederlanders. Hieruit blijkt dat aankoopfraude het meest voorkomt. Maar ook verkoopfraude, phishing en identiteitsfraude nemen toe. Met 9,4% van de bevolking die in 2024 slachtoffer werd, is duidelijk dat het probleem groeit. Jochen den Ouden, ethisch hacker en informatiebeveiligingsexpert, legt uit hoe we ons kunnen beschermen tegen online criminaliteit.
Het komt steeds vaker voor dat we slachtoffer worden van online fraude. In 2022 gaf nog 7,6% van de mensen aan slachtoffer te zijn van oplichting, maar in 2024 is dat gestegen naar 9,4%. Van deze slachtoffers had 7,2% te maken met aankoopfraude, waarbij consumenten via valse webshops of advertenties werden misleid. Andere vormen van fraude, zoals het hacken van accounts, fraude bij betalingsverkeer, en phishing, komen ook steeds vaker voor. Deze cijfers laten zien hoe groot de risico's zijn die consumenten lopen bij online shoppen en het gebruik van digitale diensten.
Een opvallende uitkomst is dat daders vaak geen anonieme vreemden zijn, maar juist mensen uit de eigen kring. Het idee dat online criminaliteit alleen van onbekenden komt, klopt dus niet altijd. Ex-partners (8,6%), vrienden (5,9%) en zelfs collega’s (2,1%) maken zich regelmatig schuldig aan online bedreiging of fraude. Soms is zelfs familie betrokken. Dit maakt de situatie extra zorgelijk, omdat slachtoffers vaak niet verwachten dat het gevaar van mensen komt die ze kennen.
Jongeren blijken extra kwetsbaar voor online criminaliteit. Maar liefst 20% van de 15- tot 25-jarigen werd in 2024 slachtoffer van online fraude. Dit is best schokkend, vooral omdat hun sociale leven en winkelgedrag steeds digitaler worden. Ouderen van 65 jaar en ouder zijn minder vaak slachtoffer, maar toch heeft 10% van hen ermee te maken gehad.
Jochen den Ouden waarschuwt: “Vooral de jongere doelgroep (15 tot 40 jaar) is kwetsbaar voor online aankoopfraude, omdat ze vaak denken: dit overkomt mij niet. Maar juist door de vele advertenties op social media, die er heel echt uitzien, trappen ze er toch in. Een mooi product voor een lage prijs lijkt aantrekkelijk, maar vaak is het te mooi om waar te zijn. Hoewel een website er betrouwbaar uitziet, zegt dat helaas niets. Online aankoopfraude is echt iets waar we ons bewust van moeten zijn.”
Identiteitsfraude komt minder vaak voor, maar kan grote gevolgen hebben. In 2024 kreeg 0,6% van de Nederlanders hiermee te maken. “Helaas kun je ook slachtoffer worden zonder dat je ooit je paspoort of ID bent kwijtgeraakt,” zegt Jochen den Ouden. “Cybercriminelen vinden identiteitsbewijzen vaak terug in mailboxen. Een simpele tip: zoek in je inbox op termen als paspoort, rijbewijs of ID-kaart en verwijder deze bestanden direct. Moet je in de toekomst een kopie versturen? Gebruik dan veilige apps zoals KopieID. Daarmee kun je je BSN onleesbaar maken en een watermerk toevoegen, zodat je gegevens beter beschermd zijn tegen misbruik.”
Volgens Den Ouden is bewustwording al een grote stap. “Gelukkig kun je zelf veel doen. Wees kritisch op aanbiedingen die te mooi lijken om waar te zijn, gebruik betrouwbare betaalmethodes en check goed of een website echt is voordat je gegevens invult of iets koopt. En deel nooit je privacygevoelige gegevens met anderen.”
