In de haven van Rotterdam worden op 2 september minstens een half miljoen platte oesters uitgezet als onderdeel van een nieuw pilotproject. Het is de eerste test van een innovatieve, nieuwe methode die natuurherstel koppelt aan de plaatsing van maritieme infrastructuur, zoals windturbines, golfbrekers en kabels op zee. De funderingen van platformen, turbines en kabels worden op land al bezaaid met jonge oesters en vervolgens in de zee geplaatst.
Een consortium van bedrijven, kennisinstellingen en natuurorganisaties wil zo op grote schaal oesterriffen terugbrengen in de Noordzee. Oesterriffen zijn zeldzaam geworden, terwijl oesters echte sleutelsoorten zijn voor meer biodiversiteit. Ze bouwen riffen, filteren het water en bieden leefruimte en voeding voor talloze andere dieren.
Bij de zogeheten remote setting-methode, waar het hier om gaat, worden miljoenen oesterlarven opgekweekt in een gespecialiseerd broedhuis en vervolgens overgebracht naar een locatie vlak bij zee, bijvoorbeeld een haven. Daar worden ze geplaatst in zeecontainers met zeewater en stenen.
Binnen enkele dagen hechten de larven zich aan de stenen en groeien daarna uit tot jonge oesters. Het consortium onderzoekt ook hoe rifgeluiden dit proces beïnvloeden: gebruiken platte oesters deze geluiden om een geschikte plek te vinden? Zo ja, dan kunnen de geluiden worden ingezet om de kans op succesvolle vestiging te vergroten.
Na een paar weken worden de containers aan boord van schepen geladen. De stenen met jonge oesters worden uitgestort in zee, waar de oesters hun nieuwe leefplek vinden. Als deze modulaire en flexibele opzet succesvol is, kan dit proces overal en op iedere schaal kostenefficiënt worden uitgevoerd. Door de stenen met oesters direct mee te nemen in het ontwerp, de bouw en het onderhoud van infrastructuur zoals windparken, kabels, golfbrekers en platformen, combineren de initiatiefnemers maritieme infrastructuur met grootschalig natuurherstel.
De komende maanden volgen onderzoekers in hoeverre de uitgezette oesters overleven en groeien. Volgend jaar testen de initiatiefnemers de remote setting-methode ook bij een kabelkruising van TenneT op open zee.
De ontwikkeling van de nieuwe techniek heeft alles te maken met het leven in de Noordzee, dat onder druk staat. De oesters vormen grote rifstructuren onder water, doordat ze tijdens hun leven aan elkaar groeien. Dit rif vormt een stevige basis vol hoekjes en gaatjes: ideaal voor talloze verschillende soorten dieren en planten. Bovendien filteren oesters water, geven ze voedingsstoffen af en nemen ze afvalstoffen op uit het water. Daarmee kunnen ze een grote impuls geven aan het leven in de Noordzee. Door overbevissing, vervuiling en ziektes zijn de riffen bijna helemaal uit de Noordzee verdwenen. De remote setting-methode kan een significante bijdrage leveren aan het terug laten groeien van de riffen.
Dit project bouwt voort op de expertise van negen partners: Wageningen Marine Research, Wageningen Universiteit, ARK Rewilding Nederland, Stichting Zeeschelp, Waardenburg Ecology, Van Oord's initiatief Ocean Health, TenneT, Havenbedrijf Rotterdam en De Rijke Noordzee. De Rijke Noordzee is een samenwerking tussen Stichting de Noordzee en Natuur & Milieu. Drie jaar lang werkt dit consortium van bedrijven, kennisinstellingen en natuurorganisaties samen om de remote setting-
Pauline Kamermans, projectleider van het remote setting-project namens Wageningen University & Research, vertelt: “Met deze methode hoeven we geen volwassen oesters uit de natuur te halen. We werken met larfjes die zich hechten aan stenen, waardoor we in korte tijd grote aantallen kunnen uitzetten. Dat maakt het transport veel eenvoudiger én biedt de kans om op grote schaal oesterriffen te herstellen.”
De haven van Rotterdam is een plek waar industrie en natuur samengaan”, zegt Eric van der Schans, directeur Milieu van Havenbedrijf Rotterdam. “Het Havenbedrijf is zuinig op de natuur en zet zich actief in om natuur en biodiversiteit in en om het havengebied te behouden en verder te ontwikkelen. De proef van het op afstand laten settelen en monitoren van (tijdelijk) in de haven uitgezette oesters sluit daar naadloos bij aan.”
In de Rotterdamse haven is verrassend veel natuur te vinden, van oesters tot bijzondere orchideeën. Ook zeehonden en dwergvleermuizen zijn er niet ongewoon. Deze bijzondere havenbewoners zijn bijvoorbeeld te vinden op de Landtong Rozenburg, de Vogelvallei, het Geuzenbos, getijdepark Groene Poort, maar ook op onverwachte plaatsen, midden tussen de industrie.
Bij het ontwikkelen van de haven houdt Havenbedrijf Rotterdam nauwkeurig rekening met beschermde plant- en diersoorten, de natuurwaarden en biodiversiteit. Dit vraagt om vakkundig beheer en afgewogen keuzes. Havenbedrijf Rotterdam houdt rekening met de kwaliteit van leefomgeving.
