Nederlanders hebben uiteenlopende opvattingen over sociale zekerheid en het basisinkomen, blijkt uit het proefschrift van socioloog Thijs Lindner (Erasmus School of Social and Behavioural Sciences). Terwijl er brede steun is voor een betere herverdeling van welvaart, is het draagvlak voor een basisinkomen beperkt. Lindner onderzocht hoe mensen sociale zekerheid ervaren en welke associaties zij ermee hebben, variërend van een vangnet tot een kans voor zelfontplooiing.
Uit gesprekken met focusgroepen, samengesteld op basis van sociaaleconomische status en culturele achtergrond, kwamen drie dominante denkbeelden naar voren: zelfverantwoordelijkheid en wederkerigheid, welzijn en zelfontplooiing en participatie en solidariteit. Veel mensen zien sociale zekerheid als een laatste redmiddel, ook in wijken waar economische achterstanden spelen. Tegelijkertijd benadrukken anderen het belang van sociale verbondenheid en wederzijdse steun. Sociale zekerheid wordt ook gezien als een middel om mensen de kans te geven zichzelf te ontwikkelen, een visie waarbij het idee van een basisinkomen vaak terugkomt.
Hoewel experts regelmatig pleiten voor een basisinkomen als oplossing voor inkomensongelijkheid, blijkt dit onderwerp onder burgers sterk gepolariseerd. Een deel van de bevolking ondersteunt het idee, terwijl anderen het afwijzen uit angst voor misbruik of kosten. Lindner stelt dat de verdeeldheid zich niet makkelijk laat vangen in traditionele politieke scheidslijnen zoals links en rechts.
Een ander onderwerp dat Lindner onderzocht is de oververtegenwoordiging van mensen met een migratieachtergrond in de bijstand. Wanneer mensen met deze statistieken worden geconfronteerd, blijkt dit stereotypering te versterken, zowel jegens minderheden als ten opzichte van bijstandsgerechtigden in het algemeen. Dit effect is vooral merkbaar bij mensen die al wantrouwig staan tegenover groepen met een andere etnische achtergrond.
De socioloog benadrukt het belang van zorgvuldigheid in het gebruik van data over bijstand en afkomst. Volgens Lindner is het essentieel om context te bieden, zoals de rol van achterstandswijken, discriminatie op de arbeidsmarkt en opleidingsniveau. Hij waarschuwt dat zonder deze uitleg statistieken kunnen bijdragen aan een vertekend beeld en negatieve opvattingen over specifieke groepen. Sociale zekerheid is volgens hem een complex onderwerp dat vraagt om nuance en begrip voor de diverse ervaringen en perspectieven van mensen in de samenleving.
Foto: socioloog Thijs Lindner Bron: Erasmus School of Social and Behavioural Sciences
