Gemeente Rotterdam geeft als eerste stad in Nederland kunstobjecten uit de koloniale tijd terug aan Indonesië. Het gaat om twee singa-beelden afkomstig uit Lombok en 66 objecten afkomstig uit Zuid-Bali, die in beheer waren bij het Wereldmuseum. De teruggave van deze objecten is een belangrijk onderdeel van de uitvoering van het nationale beleidskader inzake teruggave koloniale collecties. Eerder zijn er op nationaal niveau al verschillende objecten uit de rijkscollectie teruggegeven. Met deze stap draagt Rotterdam bij aan het erkennen en herstellen van onrecht dat de oorspronkelijke bevolking van voormalige koloniën is aangedaan.
De voorwerpen, die onderdeel waren van de zogenoemde Lombok-schat en collectie Puputan Badung, werden aan het einde van de 19e en begin van de 20e eeuw in beslag genomen tijdens militaire acties van het Nederlandse koloniale leger. Uit onderzoek blijkt dat deze voorwerpen tegen de wil van de rechtmatige eigenaren en onder dwang zijn weggenomen.
Wethouder Said Kasmi (Onderwijs, Cultuur en Evenementen): “Rotterdam erkent dat de kunstwerken die we vandaag teruggeven nooit van ons waren en thuishoren in Indonesië. Met deze teruggave zetten we een belangrijke stap in het herstellen van koloniale onrechtvaardigheid. Het is een gebaar van respect voor de Indonesische cultuur en de geschiedenis die we gezamenlijk delen.”
Ambassadeur Mayerfas, Republiek Indonesië: “Deze stukken zijn meer dan objecten; het zijn symbolen van identiteit en veerkracht, en ze belichamen het rijke culturele erfgoed van Indonesië. Laat deze dag ons eraan herinneren dat culturele repatriëring een collectieve verantwoordelijkheid is en een essentiële stap naar heling en verzoening met het verleden.”
De restitutie omvat twee singa-beelden, afkomstig uit het paleis van Cakranegara op Lombok, die in 1894 tijdens de zogenaamde Lombokoorlog door het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) werden buitgemaakt. Een singa is een mythologische leeuw met een dragende en beschermende functie, vaak gebruikt in tempel- en paleisarchitectuur. De beelden zijn voorheen in Wereldmuseum Rotterdam tentoongesteld geweest.
Daarnaast worden 66 objecten uit de collectie Puputan Badung teruggegeven, waaronder ceremoniële wapens, sieraden, textiel en andere gebruiksvoorwerpen. Deze objecten werden in 1906 tijdens de verovering van Zuid-Bali door het Nederlandse koloniale leger meegenomen van het slagveld en uit paleizen en tempels van het vorstendom Badung.
Indonesië heeft deze objecten teruggevraagd vanwege hun culturele en historische betekenis voor het land. Ze vormen belangrijke stukken van het nationale erfgoed, die verband houden met belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van Bali en Lombok. Een deel van de objecten zal na ontvangst worden tentoongesteld in het Museum Nasional in Jakarta, waar ze kunnen bijdragen aan het bewaren van het culturele verleden van Indonesië.
De gemeente Rotterdam werkt nauw samen met Indonesië en het Wereldmuseum om de restitutie zorgvuldig te laten verlopen. Het Wereldmuseum zal het transport en de overdracht van de objecten aan Indonesië dit jaar nog realiseren.
“We vinden het erg fijn dat deze objecten teruggaan naar Indonesië. Ze zijn van grote culturele betekenis voor de Indonesische bevolking en hadden hier nooit mogen zijn. We zijn dankbaar voor de mooie samenwerking met de Indonesische relaties, Gemeente Rotterdam en het Ministerie OCW om deze teruggave te realiseren,” aldus Marieke van Bommel, Algemeen Directeur Wereldmuseum.
