Ongeveer 1,5 miljoen Nederlanders worden jaarlijks slachtoffer van online fraude en oplichting, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Veel gedupeerden denken dat hun geld voorgoed verloren is, maar er bestaat een mogelijkheid om het bedrag terug te vorderen.
Slachtoffers van zogenoemde niet-bancaire fraude kunnen gebruik maken van de PNBF-regeling. Deze afkorting staat voor Procedure NAW-gegevens Begunstigde bij niet-bancaire Fraude. Bij dit type fraude geeft het slachtoffer zelf de betaalopdracht, bijvoorbeeld bij aankopen via Marktplaats of Vinted waarbij de betaalde spullen nooit worden geleverd. Ook WhatsApp-fraude, waarbij criminelen zich voordoen als familieleden die om geld vragen, valt hieronder.
De procedure is alleen mogelijk wanneer het geld is overgemaakt naar een Nederlandse bankrekening die begint met de letters NL, en de oplichting korter dan dertien maanden geleden heeft plaatsgevonden. Het slachtoffer kan de bank vragen om de NAW-gegevens van de oplichter. De bank neemt vervolgens contact op met de rekeninghouder en geeft deze drie weken de tijd om het bedrag terug te storten. Na deze termijn verstrekt de bank de gegevens aan het slachtoffer, tenzij het om een minderjarige of iemand onder curatele gaat.
Met de ontvangen gegevens kan het slachtoffer een civiele procedure starten tegen de oplichter. Hierbij kunnen twee instanties ondersteuning bieden: de Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders en Aansprakelijkgesteld Nederland. Via een deurwaarder wordt de oplichter aansprakelijk gesteld. Blijft een reactie uit, dan kan het slachtoffer naar de rechter stappen.
De kosten van de procedure moeten vooraf door het slachtoffer zelf worden betaald. Als de rechter het slachtoffer in het gelijk stelt, worden deze kosten vergoed naast het bedrag van de geleden schade. Sinds de invoering van de PNBF-regeling is de helft van alle trajecten in het voordeel van het slachtoffer uitgepakt.
Bankhelpdeskfraude valt niet onder de PNBF-regeling. Bij deze vorm van oplichting vergoeden banken de schade wel.
