Steeds meer mensen met obestias voeren onbewust hun lever dronken en dat leidt tot leververvetting. Die vervetting vergroot het risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten en kanker, de meest bekende volksziekten in Nederland.
Leververvetting wordt een steeds prominenter ziektebeeld met alle sociale en financiële gevolgen van dien en krijgt veel te weinig aandacht. Reden voor Sjoerd Bruin, maag- darmchirurg en zijn collega Stijn Meijnikman maag, darm en leverarts (in opleiding) en onderzoeker op dit onderwerp om aan de bel te trekken. Beide artsen werken aan hun missie vanuit het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp waar een speciale werkgroep over dit onderwerp is opgericht.
Leververvetting vraagt om meer aandacht zodat mensen net zo bewust worden van de zorg voor hun lever als voor bijvoorbeeld hun hart. Het moet net zo gewoon worden om onderhoud te plegen aan je stofwisseling. Leververvetting werkt namelijk catastrofale gezondheidsproblemen in de hand en die moeten in een veel eerder stadium, zo vroeg mogelijk dus, met éxtra aandacht voor gedrag, worden voorkomen, aldus de medici.
Bruin staat zelf circa 800 keer per jaar aan de operatietafel om maagverkleiningen uit te voeren met doorgaans goed resultaat: ‘Mensen met een BMI hoger dan 35 leven na een geslaagde Gastric Bypass langer en gezonder. Voor deze groep is er helaas tot op heden geen enkele studie die aantoont dat er een andere oplossing is om langdurig goed en gezond af te vallen.’
Collega Meijnikman heeft zelf diabetes type 1 en is sinds 2016 betrokken bij de research over leververvetting. Het onderzoek toonde tot nog toe aan dat alcohol wordt aangemaakt in de darmen van mensen met overgewicht, en dat bij het afbreken van de overmatige alcohol de leververvetting en ontsteking ontstaat.
Meijnikman: ‘Recent werd in Nederland nog een patiënt vrijgesproken van dronkenschap omdat bleek dat hij dronken was terwijl de man geen alcohol op had. Het betrof hier het zogeheten Auto-brewery syndrome. Daarbij wordt alcohol geproduceerd door de fermentatie van schimmels of bacteriën in het maagdarmkanaal. In dit geval leidde dat dus tot onbewust dronkenschap.’ Meijnikman ontving recent een VENI beurs voor onderzoek naar darmbacteriën & leververvetting in de menselijke stofwisseling en timmert hard aan de weg om meer oplossingen en bewustwording te creëren.
Het kabinet zette jaren terug in op leefstijl begeleiding vanuit de huisarts (zie ook het Nationaal Preventieakkoord), maar volgens Bruin heeft dit niet het gewenste effect bij ernstig overgewicht; ‘Ernstig overgewicht is een ziekte. Helaas zijn er geen grote studies die aantonen dat een gecombineerde leefstijlinterventie een structurele oplossing biedt bij ernstig overgewicht. In deze gevallen kan een operatie een definitieve oplossing zijn. Daar moet meer aandacht voor zijn.’
In 2023 had 16 procent van de bevolking van 20 jaar of ouder obesitas. Dat is drie keer zoveel als begin jaren tachtig, toen 5 procent obesitas had. Ook het voorkomen van ernstigere vormen van obesitas nam toe, van 1 procent in 1981 naar 4 procent in 2023. Dit blijkt uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor van 1981 tot en met 2023 van het CBS, in samenwerking met het RIVM. Zorgverzekeraars zien het probleem al jaren aan komen en willen dan ook dat 75% van de Nederlanders in 2040 genoeg beweegt. Nu doet 53% dat. De groep die hun lever verdrinkt in alcohol is ernstig ziek. Deze mensen vechten al jaren tegen de kilo’s en leververvetting. De maatschappelijke ‘sweep down’ van suikerhoudende dranken als frisdrank, energy drinks en ‘frituurschuren’ heeft voor hen dan ook weinig effect meer. Zij hebben doorgaans enkel nog baat bij een maagverkleining.
Sjoerd Bruin voert al decennia succesvolle maagverkleiningen uit bij mensen met levensgevaarlijk overgewicht. Samen met zijn collega’s leidde hij voorheen de bekende bariatrische afdeling in het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis. Sinds 2021 worden alle operaties uitgevoerd vanuit het Spaarne gasthuis in Hoofddorp. De onderzoeksgroep samen met het AUMC waar hij en zijn collega’s deel van uitmaken heeft een leidende rol in het onderzoek naar dronken levers.
