Maar liefst vier op de tien vaders het belangrijk dat hun kind hogere cijfers haalt dan klasgenoten. En meer dan de helft van de vaders geeft ze daar zelfs geld voor. Dat blijkt uit onderzoek van oppas- en au pairbureau Nina.care onder 400 ouders van kinderen tot 13 jaar.
Van de ondervraagde ouders geeft bijna 10 procent aan altijd geld te geven als hun kind een goed cijfer haalt op school. Nog eens een derde doet dit soms. Maar kijken we alleen naar de vaders, dan geeft meer dan de helft aan hun kind(eren) soms of zelfs altijd financieel te belonen. Dat geldt voor een op de drie moeders.
De reden waarom ouders dit doen laat zich natuurlijk raden. Nina.care vroeg het panel dan ook of zij het belangrijk vinden dat hun kind hogere cijfers haalt dan de rest van de klas. Hier is het verschil tussen vaders en moeders nog een stuk groter. Zo geven twee op de tien moeders aan dit redelijk tot zelfs zeer belangrijk te vinden, terwijl dit geldt voor maar liefst vier op de tien vaders. Zij antwoorden ook nog eens vaker ‘neutraal’, terwijl bijna de helft van de moeders juist expliciet zegt hier niet zoveel of zelfs helemaal geen waarde aan te hechten.
“Deze cijfers laten zien dat de prestatiecultuur al op jonge leeftijd begint”, zegt Jasmijn Kok, mede-eigenaar van Nina.care. “Ouders - en vooral vaders - leggen de lat hoog, vaak met de beste bedoelingen. Maar prestatiedruk kan kinderen juist onzeker maken of bang om fouten te maken. We zien het niet alleen op school, maar bijvoorbeeld ook op het sportveld, waar ouders hun kind luidkeels coachen of bekritiseren vanaf de zijlijn. Dat gaat uiteindelijk ten koste van het plezier en de motivatie van kinderen.”
Wetenschappelijk onderzoek onderstreept dit en laat zien dat kinderen financieel belonen voor prestaties vooral negatieve effecten kent. In een meta-analyse van 128 studies concluderen onderzoekers dat tastbare en verwachte beloningen - zoals geld voor een goed rapport - schadelijk zijn voor de intrinsieke motivatie. Vooral als ze vooraf al weten dat ze een beloning krijgen voor een goed resultaat, ervaren kinderen dit als een vervelende vorm van controle. Spontane beloningen hebben geen negatief effect, maar motiveren ook niet extra. Alleen positieve feedback, zoals complimenten, blijkt de motivatie echt te versterken.
