Kleinkinderen van de Joodse Rotterdammer Alfred Overstrijd hebben het zakhorloge van hun opa met een bijzonder oorlogsverhaal aan Museum Rotterdam geschonken. Overstrijd maakte dat horloge in 1910 voor zijn broer Louis. Aan het instrument is een dramatisch oorlogsverhaal verbonden. Het verdwijnt als beide broers worden opgepakt, gedeporteerd en vermoord door de nazi’s. Na een reis en zoektocht van ruim 80 jaar keert het terug bij de familie. Nu is het gegraveerde horloge vanaf september te bewonderen bij Museum Rotterdam´40 -´45 NU aan de Coolhaven 375.
De vader van Alfred en Louis, André David Overstrijd (1857- 1938) was de oprichter van een winkel in uurwerken aan de Hoogstraat in Rotterdam. De broers zouden verdergaan in het familiebedrijf. Tijdens zijn studie tot horlogemaker in Zwitserland vervaardigde Alfred André (1887-1943) het zakhorloge als proefstuk. Dit uurwerk schonk hij op 13 januari 1910 aan zijn broer Louis David (1892-1944) voor zijn achttiende verjaardag.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden beide broers opgepakt, gedeporteerd en vermoord. Het horloge verdween. Een paar jaar later In 1944 vond de Belgische boer Gustave Janssens (1888-1976) het horloge op zijn akker in Molenstede-Diest. Het was vermoedelijk verloren door een bij hem ingekwartierde Duitse soldaat, die in het veld zijn behoefte moest doen. Janssens zag de inscriptie, begreep dat het horloge gestolen moest zijn en besloot het te verbergen.
Gustave kon de oorspronkelijke eigenaar nooit terugvinden. Als zijn kleinzoon Pieter Janssens decennia later het horloge bij toeval terugvindt, kan hij het internet gebruiken. Bij zijn online zoektocht naar de naam Overstrijd stuit hij op de website Joods Erfgoed Rotterdam. Met hulp van historicus Rob Snijders van deze site worden de nazaten opgespoord en keert het horloge in 2022 terug naar de familie.
In het najaar 2023 besloten de kleinkinderen van Alfred Overstrijd gezamenlijk dat ze het zakhorloge wilde schenken aan een museum dat zich toelegt op de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, vrijheid en educatie. “Mede door de aantoonbare deskundigheid en enthousiasme waarin de persoonlijke betrokkenheid doorklonk, is de keuze gevallen op Museum Rotterdam”, aldus Richard van Ameijden. “Dat Alfred en Louis Rotterdammers waren, maakt de connectie nog dieper.”
Rob Noordhoek, conservator bij Museum Rotterdam is blij met de schenking van de familie: “Bij Museum Rotterdam hebben we Rotterdamse uurwerken uit alle tijden in de collectie, ook van Overstrijd. Het persoonlijke, dramatische verhaal en de bizarre reis die dit zakhorloge maakte, geven het een emotionele extra betekenis. Het is niet alleen van cultuurhistorische waarde, maar vertelt ook een familieverhaal en is getuige van de onmenselijke vervolging van de joodse Rotterdamse gemeenschap. Daarnaast laat het zien hoe gewone mensen zoals de Belgische boer en zijn kleinzoon toch het goede proberen te doen.”
