Hans van der Burght (69) uit Berkel-Enschot is een man van veel smaken, behalve die van zout. Hij kookt al jaren met passie, voor zijn vrouw, vrienden, kinderen en (inmiddels) negen kleinkinderen. Na een lange carrière als docent op het Odulphuslyceum in Tilburg geniet hij nu van zijn pensioen en spendeert hij nog meer tijd in de keuken – mét een wijntje erbij, uiteraard. Wij mogen meekijken terwijl hij een van zijn heerlijke soepen maakt, een pompoensoep.
Vind je koken leuk, of is het gewoon iets wat dagelijks moet gebeuren?
"Kijk, ik hou echt van koken. Bij ons thuis sta ik eigenlijk altijd al achter de kookplaat. Soms nam ik uitgebreid de tijd en soms moest het wat sneller, zeker op drukke dagen. Nu ik met pensioen ben, zou je denken dat ik nóg vaker kook, en dat klopt. Al komt mijn vrouw nu ook wat vaker de keuken in. Zij is trouwens een echte ‘lineaal-koker,’ zoals een Indonesische vriend dat noemt; alles precies afwegen en afmeten. Ik? Ik ben meer een ‘geniale koker’ – ik doe alles op gevoel. Als ik een nieuw recept zie, kijk ik naar de ingrediënten en ga daarna lekker mijn eigen gang."
Wat vind je zo leuk aan koken?
"Het is de natuur in de keuken. Van verse ingrediënten iets smakelijks maken, daar geniet ik van. Soms kun je van hele simpele dingen iets ontzettend lekkers maken. Ik vind het ook geweldig als anderen mijn eten lekker vinden. Ik kook graag buitenlands, bijvoorbeeld Indische rijsttafel. Maar ik geniet er net zo goed van om met zo min mogelijk ingrediënten iets lekkers op tafel te zetten."
Zoutarm eten, waarom?
"Ik wist altijd al dat te veel zout binnenkrijgen niet goed voor je is, maar ik had nooit ergens last van, dus ik deed er niets mee. Ik ging naar de huisarts voor een controle, waarbij ook mijn bloeddruk werd gemeten. Die was echt veel te hoog. Dit klopte wel met het opgejaagde gevoel dat ik al een tijdje dacht te voelen. Met die veel te hoge bloeddruk wist ik al hoe laat het was."
Je eet nu al zo’n tien jaar zoutarm. Hoe bevalt dat?
"In het begin was het wennen, ja. Maar uiteindelijk leer je dat maaltijden met minder zout net zo lekker kunnen zijn. Je hoeft echt geen sterrenchef te zijn om dat voor elkaar te krijgen. Het bevalt me nu dus goed. Mijn bloeddruk is een stuk lager en dat is erg belangrijk."
En jouw gezin moet natuurlijk ook mee in jouw zoutarme avontuur?
"Ja, precies. Iedereen moest eraan geloven, maar ze vonden het allemaal wel een goed idee. Mijn vrouw en dochters wisten toen al dat te veel zout niet goed voor je is, dus het was even aanpassen, maar het gaat nog steeds prima."
Je schrikt wel van hoeveel zout er in standaardproducten zit, toch?
"Absoluut! Vooral in kant-en-klare soepen, sauzen, maaltijden, kaas, vleeswaren en in bouillonblokjes zit een bizarre hoeveelheid zout. Soms is een goedkopere supermarkt zelfs beter met het zoutgehalte dan de dure winkels – je zou het niet verwachten."
Dus verse ingrediënten…
"Ja, daar was ik al gek op. Maar laten we eerlijk zijn: verse ingrediënten kosten tijd. En niet iedereen heeft daar elke dag de ruimte voor. Zeker in de 'avondspits' van het leven, als alles snel moet."
Wist je vroeger al dat te veel zout slecht voor je is?
"Ik wist het wel, maar ik merkte er niks van. Bij ons thuis ging er standaard zout over alles, dus ik dacht: ‘Ach, wat maakt het uit?’ Mijn vader gooide vroeger al zout over zijn eten voordat hij de eerste hap nam, dus ik ben opgegroeid met flink wat zout. Maar toen ik dus die ene keer bij de huisarts kwam en mijn bloeddruk werd gemeten – die was echt sky-high. Toen wist ik dat het serieus tijd was om iets te veranderen."
Wat heb je sindsdien aangepast in je eetpatroon?
"Sindsdien voeg ik helemaal geen zout meer toe aan mijn maaltijden. Maar ja, frietjes zonder zout... dat zijn toch een beetje slappe aardappeltjes. Ik eet friet dan ook bijna niet meer, en áls ik het eet, gaat er maar een klein beetje zout op. Droge worst vind ik heerlijk, maar ook daar moet ik nu mee oppassen. Tegenwoordig haal ik het zout alleen uit de ingrediënten zelf. Vroeger deed ik een jaar met een kilo zout; nu doe ik er minstens drie jaar mee – en dan vooral om op de stoep te strooien als het vriest"
En hoe gaat dat dan in restaurants, met dit dieet?
"Dat blijft lastig. Ik proef dan meteen dat er met flink wat zout en gezouten kruiden wordt gekookt. Een paar jaar geleden was ik te gast op een plek waar zoveel zout werd gebruikt dat ik daarna serieus drie dagen dorst had"
Is er iets wat je echt niet zonder zout kunt eten?
"Brood zonder zout. Dat is echt niet te doen. Er zit niet heel veel zout in brood, maar als het er niet in zit, is het gewoon niet lekker."
Hoe vind je het om nu al een hele tijd bewust bezig te zijn met je voeding?
"Hoe ouder je wordt, hoe meer je bezig gaat zijn met je gezondheid. We doen allemaal ons best. Als docent dacht ik gezond bezig te zijn. Te veel cafeïne is slecht voor je, toch? Dus ik besloot minder koffie te drinken en in plaats daarvan bouillon te gaan drinken. Slim, dacht ik. Ik zette een waterkoker in mijn lokaal en ruilde elk kopje koffie in voor een kopje bouillon. Maar goed, op een dag kreeg ik wat last van hartkloppingen. 'Toch maar even langs de huisarts,' dacht ik. Toen mijn bloeddruk werd gemeten, bleek die boven de 230 te zitten. Gezond bezig? Nou, blijkbaar niet. Die ‘gezonde’ bouillon bleek een zoutbom van jewelste"
Heb je nog tips voor mensen die ook zoutarm moeten of willen eten?
"Ja, bleekselderij is top. Als je het heel fijn snijdt, geeft het een zoutachtige smaak zonder dat er zout in zit. En als je minder zout gebruikt, proef je de echte smaken van verse ingrediënten beter – dat is ook echt een ontdekking."
