In Rotterdam woedt een groeiende discussie over de onverwachte servicekosten voor zonnepanelen die eerder via een rijksregeling kosteloos zijn geplaatst. Vooral onder bewoners met een laag inkomen zorgt het voor veel frustratie en onzekerheid. Ellen Verkoelen, fractievoorzitter van JOU, Lijst Verkoelen, volgt het debat op de voet en uit felle kritiek op de gang van zaken. “We hebben het hier over Rotterdammers die eindelijk konden profiteren van verduurzaming, en nu geconfronteerd worden met extra kosten die ze niet hadden kunnen voorzien.”
De aanleiding ligt in een convenant uit 2022, waarin de gemeente Rotterdam samen met zeven woningcorporaties afsprak om 5000 huurwoningen te verduurzamen. Hiervoor werd 18,6 miljoen euro aan rijksgeld vrijgemaakt via de Specifieke Rijksuitkering Energiearmoede. Zonnepanelen vormden een belangrijk onderdeel van dit project. Voor veel bewoners leek het een buitenkans: zonder zelf te hoeven investeren, kregen zij zonnepanelen op hun dak en konden ze besparen op hun energierekening.
“Het klinkt als een sprookje,” zegt Verkoelen, “maar dat verandert nu in een nachtmerrie.” Vanaf 2027 zullen de servicekosten voor deze zonnepanelen namelijk flink stijgen. Waar eerder de belofte was dat de huurder ongeveer de helft van het financiële voordeel zou houden, dreigt nu een situatie waarin de kosten hoger uitvallen dan de besparing. PvdA-raadslid Co Engberts noemt het ‘de wereld op z’n kop’ en spreekt van stijgende lasten tot wel veertig euro per maand. Verkoelen sluit zich daar bij aan. “We maken hier een fundamentele fout,” stelt ze. “We willen naar een duurzame stad, maar leggen de rekening neer bij mensen die daar het minst ruimte voor hebben.”
Wat haar extra zorgen baart, is de impact op senioren. “Oudere Rotterdammers zijn vaak extra kwetsbaar. Veel van hen leven van een klein pensioen of AOW en hebben geen ruimte voor financiële tegenvallers. Zij kunnen bovendien vaak minder eenvoudig overstappen naar goedkopere vormen van energie of zich weren tegen dit soort kostenstijgingen.” Volgens Verkoelen zijn het juist deze ouderen die vaak in de oudere sociale huurwoningen wonen waar de zonnepanelen zijn geplaatst, en die nu klem komen te zitten. “We maken het deze groep onnodig moeilijk. Terwijl juist zij zouden moeten profiteren van lagere energiekosten en meer wooncomfort in hun laatste levensfase.”
In eerdere debatten over duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid benadrukte Verkoelen al dat klimaatmaatregelen geen nieuw probleem mogen worden voor mensen met een smalle beurs. “Je kunt pas bijdragen vragen van huurders op het moment dat ze daadwerkelijk voordeel hebben van verduurzaming,” herhaalt ze. “Niet eerder. De kosten moeten voorgeschoten worden door de overheid en de woningcorporaties. Zij zijn de partijen met financiële slagkracht en een lange termijnvisie. De bewoner moet profiteren, niet bloeden.”
Volgens haar is het principe helder: verduurzaming is een collectieve opgave, geen individuele verantwoordelijkheid. “We kunnen niet zeggen dat de energietransitie voor iedereen is, maar de lasten eenzijdig bij een deel van de bevolking neerleggen. Dat ondermijnt het draagvlak voor beleid en vergroot de kloof tussen arm en rijk.” Ze wijst erop dat de overheid zelf het initiatief nam tot deze regeling, en daarmee ook de verplichting heeft om de financiële risico’s te dragen.
Wat haar betreft moet het stadsbestuur snel duidelijk maken dat de oorspronkelijke belofte aan de bewoners wordt nagekomen. “Rotterdam heeft zich gecommitteerd aan die afspraak: geen extra lasten, alleen voordeel. Daar moeten we aan vasthouden. Als dat betekent dat de gemeente of de corporaties moeten bijspringen, dan is dat de prijs van eerlijk beleid.”
Het stoort haar dat deze situatie niet op zichzelf staat. “We zien vaker dat mensen die geholpen worden met een maatregel, uiteindelijk met de rekening achterblijven. Dat maakt mensen cynisch. Begrijpelijk, want het voelt als een valstrik: eerst krijg je iets gratis, en dan komt er alsnog een rekening die je niet kunt betalen.”
Voor Verkoelen is het dan ook geen technisch of boekhoudkundig debat. “Dit gaat over vertrouwen, over wat je mensen belooft en of je dat ook waarmaakt. Als wij als overheid en politiek geloofwaardig willen blijven, dan moeten we zulke afspraken nakomen, zeker richting de meest kwetsbaren in onze stad. En dat zijn heel vaak onze ouderen.”
Ze besluit met een duidelijke oproep: “Zorg dat deze mensen geen extra kosten krijgen. Zet je woorden om in daden. En zorg dat verduurzaming voor iedereen een stap vooruit blijft – niet een valkuil waar je later spijt van krijgt.”
